Xuất hiện đã một hai năm nay nhưng gần đây trào lưu dùng
thuốc lá điện tử để cai nghiện thuốc lá mới nở rộ, đặc biệt là ở Sài Gòn. Trên các trang mạng, ngoài chợ trời ở Sài Gòn xuất hiện nhan nhản những quảng cáo “có cánh” về thiết bị thần kỳ giúp cai nghiện thuốc lá nhanh và rẻ này.
Bắt bài “chém gió” của giới mua bán hàng lậu
Tiếp tục đi tìm lời giải về công dụng của loại “thần dược” trên, chúng tôi đến chợ Học Lạc (quận 5), nơi được mệnh danh là “vựa” thuốc lá điện tử ở TP.HCM. Tại đây, các hoạt động kinh doanh thuốc lá và
thuoc la dien tu rất sôi động từ sáng sớm cho đến đêm khuya. Ghé vào một cửa hàng tại đây, phóng viên được nghe những người kinh doanh thuốc lá điện tử không ngần ngại “nổ” về sản phẩm của mình. Theo đó, trên thị trường hiện nay có hai dòng thuốc lá điện tử giúp người cai nghiện, một là dạng miếng dán (bên trong có chất nicotine) và hai là bộ dụng cụ được kích điện bao gồm pin sạc, ống điếu và tinh dầu tổng hợp.
Thấy chúng tôi ngỏ ý muốn mua vài chiếc để về dùng cho cả người nhà, chủ cửa hàng tên Tân nhiệt tình hướng dẫn cách sử dụng: “Đầu tiên phải bơm tinh dầu vào đầu ống điếu thuốc, sau đó kích hoạt điện năng từ cục sạc, rít một hơi sẽ thấy đốm lửa đỏ tương tự đốm lửa như điếu thuốc lá thông thường, đồng thời tạo cảm giác ảo để đánh lừa người hút. Dùng loại này vừa rẻ, nhanh cai thuốc, không ảnh hưởng tới sức khỏe lại thân thiện với môi trường”. Chúng tôi quay lại hỏi: “Vậy bao lâu mới có thể cai nghiện thuốc lá hoàn toàn, sao biết nó không ảnh hưởng tới sức khỏe?” thì Tân. quay sang giải thích qua loa, mập mờ: “Anh cứ dùng sẽ biết, chắc khoảng năm đến sáu tháng gì đó. Nhưng muốn cai nghiện dứt điểm, người sử dụng phải kiên trì đến khi nào không còn thèm thuốc lá nữa thì thôi”.
“Có khi nào, người sử dụng lại nghiện cả hai loại thuốc lá không?”, chúng tôi thắc mắc. Nghe câu hỏi, Tân lúng túng: “Làm gì có chuyện ấy, chúng tôi bán hàng có uy tín, anh không tin tôi cho vài số điện thoại khách hàng từng sử dụng thì sẽ biết. Hơn nữa, tinh dầu để cai thuốc của chúng tôi được chiết xuất từ một loại “biệt dược” nên khó bị nghiện”. Chúng tôi gặng hỏi “biệt dược đó là gì”, chủ cửa hàng mặt bừng đỏ chống chế: “Tôi cũng không biết nó là gì nữa, chỉ biết đó là “biệt dược” được nhập khẩu từ nước ngoài (?)”.
Nói xong, Tân lấy từ trong hộp một lọ tinh dầu màu vàng ươm, một bộ sạc pin, một ống điếu, những phong kẹo, miếng dán…và cho biết giá của từng loại sản phẩm. Theo đó, sản phẩm thấp nhất là miếng dán giá 350 ngàn đồng/miếng, kẹo nhai 900 ngàn đồng/phong, dụng cụ điện tử bao Bắt bài “chém gió” của giới mua bán hàng lậu
Tiếp tục đi tìm lời giải về công dụng của loại “thần dược” trên, chúng tôi đến chợ Học Lạc (quận 5), nơi được mệnh danh là “vựa” thuốc lá điện tử ở TP.HCM. Tại đây, các hoạt động kinh doanh thuốc lá và thuốc lá điện tử rất sôi động từ sáng sớm cho đến đêm khuya. Ghé vào một cửa hàng tại đây, phóng viên được nghe những người kinh doanh thuốc lá điện tử không ngần ngại “nổ” về sản phẩm của mình. Theo đó, trên thị trường hiện nay có hai dòng thuốc lá điện tử giúp người cai nghiện, một là dạng miếng dán (bên trong có chất nicotine) và hai là bộ dụng cụ được kích điện bao gồm pin sạc, ống điếu và tinh dầu tổng hợp.
Thấy chúng tôi ngỏ ý muốn mua vài chiếc để về dùng cho cả người nhà, chủ cửa hàng tên Tân nhiệt tình hướng dẫn cách sử dụng: “Đầu tiên phải bơm tinh dầu vào đầu ống điếu thuốc, sau đó kích hoạt điện năng từ cục sạc, rít một hơi sẽ thấy đốm lửa đỏ tương tự đốm lửa như điếu thuốc lá thông thường, đồng thời tạo cảm giác ảo để đánh lừa người hút. Dùng loại này vừa rẻ, nhanh cai thuốc, không ảnh hưởng tới sức khỏe lại thân thiện với môi trường”. Chúng tôi quay lại hỏi: “Vậy bao lâu mới có thể cai nghiện thuốc lá hoàn toàn, sao biết nó không ảnh hưởng tới sức khỏe?” thì Tân. quay sang giải thích qua loa, mập mờ: “Anh cứ dùng sẽ biết, chắc khoảng năm đến sáu tháng gì đó. Nhưng muốn cai nghiện dứt điểm, người sử dụng phải kiên trì đến khi nào không còn thèm thuốc lá nữa thì thôi”.
“Có khi nào, người sử dụng lại nghiện cả hai loại thuốc lá không?”, chúng tôi thắc mắc. Nghe câu hỏi, Tân lúng túng: “Làm gì có chuyện ấy, chúng tôi bán hàng có uy tín, anh không tin tôi cho vài số điện thoại khách hàng từng sử dụng thì sẽ biết. Hơn nữa, tinh dầu để cai thuốc của chúng tôi được chiết xuất từ một loại “biệt dược” nên khó bị nghiện”. Chúng tôi gặng hỏi “biệt dược đó là gì”, chủ cửa hàng mặt bừng đỏ chống chế: “Tôi cũng không biết nó là gì nữa, chỉ biết đó là “biệt dược” được nhập khẩu từ nước ngoài (?)”.
Nói xong, Tân lấy từ trong hộp một lọ tinh dầu màu vàng ươm, một bộ sạc pin, một ống điếu, những phong kẹo, miếng dán…và cho biết giá của từng loại sản phẩm. Theo đó, sản phẩm thấp nhất là miếng dán giá 350 ngàn đồng/miếng, kẹo nhai 900 ngàn đồng/phong, dụng cụ điện tử bao gồm điếu thuốc, sạc pin, tinh dầu dao động từ 1,2 triệu cho đến 5 triệu đồng tùy vào tác dụng cai thuốc nhanh hay chậm của từng sản phẩm. Đối với loại dùng điện sản phẩm. Đối với loại dùng điện năng, khi nào sử dụng hết tinh dầu, người dùng phải mua lọ tinh dầu mới với giá 150 ngàn/chai chỉ dùng được trong bốn ngày. Tuy nhiên, theo lời Tân để chắc ăn hơn và đạt hiệu quả cao, người cai nghiện không nên dùng miếng dán vì miếng dán chỉ có tác dụng truyền gián tiếp qua da, còn dùng loại hút trực tiếp sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.
Sau màn quảng cáo về giá, Tân bắt đầu thực hiện các động tác minh họa cho việc hút thuốc. Rít một hơi thật mạnh, chủ cửa hàng nhả ra từ trong miệng những làn khói đen xám xịt, khét lẹt. Lần đầu thấy thuốc lạ, chúng tôi cũng đưa lên miệng thử, nhưng chỉ rít một hơn đã thấy khó chịu, đầu óc mệt mỏi và cảm giác buồn nôn. Thấy chúng tôi có vẻ không hài lòng, Tân trấn an: “Chắc là không quen đó thôi, đang hút thuốc thường mà chuyển qua dùng loại này rất dễ bị sốc, em sẽ cho anh thử loại nhẹ nhàng, êm dịu đảm bảo sẽ không bị sốc”. Vừa nói, Tân vừa với tay tiếp tục lấy ra một chai tinh dầu khác rồi thao thao bất tuyệt: “Có lẽ vừa rồi, anh không quen với tinh dầu có mùi hương Marlboro nên mới khó chịu. Đây là hương vị của thuốc ba số 555, tụi em còn có nhiều loại tinh dầu với hương vị giống đủ các thương hiệu thuốc lá khác nhau để các anh thử.
Hàng “xuất” Âu, Mỹ dán nhãn bằng chữ… Tàu!
Nhìn bề ngoài, điếu thuốc lá điện tử cũng có kích thước gần giống với điếu thuốc lá thông thường. Tuy nhiên, cấu tạo của nó gồm một mạch vi xử lý có nhiệm vụ kích hoạt bộ phận phun hơi nước khi người hút hít vào. Khi sử dụng, người hút thuốc sẽ bơm tinh dầu có mùi hương của các loại thuốc lá thật như: thuốc ba số 555, Marlboro, Vinataba… Hơi nước này khi chạy qua đầu lọc sẽ được hòa với hỗn hợp tạo mùi cùng với một lượng nicotine giúp đánh lừa cảm giác người hút. Để tạo cảm giác thích thú khi hút, tại đầu điếu thuốc còn có một đèn phát ánh sáng đỏ, nhìn giống như một đốm lửa lập lòe trong điếu thuốc lá thường. Sau khi rít một hơi thuốc, người hút cũng nhả ra một làn khói y hệt như khói thuốc thật.
Trong vai người nghiện thuốc lá, chúng tôi hẹn gặp người bán thuốc điện tử tại một quán cà phê trên phố Quang Trung (quận Gò Vấp, TP HCM) và được nghe những lời mời chào rất “bùi tai” cho sản phẩm trên. Mở đầu màn “chào hàng”, nam thanh niên tên Minh lấy trong cặp của mình rất nhiều chiếc hộp và miếng dán. “Tốt nhất là nên dùng loại có giá trị cao thì cai nghiện nhanh hơn, chỗ tụi em thường bán cho các đại gia nên họ không ngần ngại bỏ vài triệu ra để mong từ biệt với thuốc lá”, Minh hào hứng giới thiệu. Để thu hút người mua, Minh không quên quảng cáo thêm: “Tất cả những sản phẩm của tụi em đều được nhập khẩu từ các nước Tây Âu, nên anh cứ yên tâm về chất lượng của nó”.
Tuy nhiên, trái ngược với những lời giới thiệu “mùi mẫn” này, khi quan sát kỹ xung quanh vỏ hộp, người viết chỉ thấy xuất hiện nhan nhản chữ Trung Quốc. Ngạc nhiên vì quảng cáo một đằng nhưng nguồn gốc xuất sức của thuốc một nẻo, chúng tôi hỏi: “Sao anh nói loại thuốc trên đều nhập khẩu từ Tây Âu mà lại xuất hiện chữ Trung Quốc?”. Nghe vậy, Minh cắt nghĩa: “Hiện nay, một số công ty lớn ở các nước Mỹ, Anh, Australia, New Zealand… liên kết với Trung Quốc để mở rộng thị trường ở khu vực châu Á. Do vậy, bao bì và linh kiện hỗ trợ cho việc hút thuốc có chữ Trung Quốc là hết sức bình thường. Quan trọng nhất là tinh dầu sử dụng bên trong, thì chỉ ở các nước trên mới sản xuất ra được”.
Trên thực tế, khi đối chiếu giữa những lời quảng cáo “đường mật” này và một số nghiên cứu khoa học, chúng tôi phát hiện đây chỉ là chiêu lập lờ đánh lận con đen, lừa đảo những khách hàng nhẹ dạ cả tin. Trong năm 2012, một nghiên cứu của các nhà khoa học Anh được công bố đã khẳng định,
thuốc lá điện tử xuất xứ từ Trung Quốc đều chứa nồng độ chất nicotine rất cao, đây cũng là thủ phạm gây nghiện trong thuốc lá có liên quan trực tiếp đến bệnh ung thư. Ngoài ra, chất nitrosamine, một chất được giải phóng ra từ nicotine khi đốt cháy đã được chứng minh là gây ra ung thư ở chuột. Một số thương hiệu thuốc lá điện tử khác đã được phát hiện có chứa chất diethylene glycol, một chất độc gây tử vong ở liều lượng cao. Trả lời báo giới, Deborah Arnott, phát ngôn viên của nhóm nghiên cứu người Anh cho biết: "Một số thương hiệu thuốc lá điện tử sản xuất tại Trung Quốc không đúng quy định về hàm lượng nicotine, cũng như các tiêu chuẩn an toàn". Sau khi những phát hiện nói trên được công bố, Australia, New Zealand, Brazil, Canada, Mỹ đã cấm hoàn toàn lưu hành những loại thuốc lá điện tử nguy hiểm có nguồn gốc từ Trung Quốc này.
